ТОК бюллетень. №3. 1996 — различия между версиями
Ӧньӧ Лав (сёрнитанін | чӧжӧс) (/* Кыдзи збыльмӧ “Коми Республикалӧн государственнӧй кывъяс йылысь” Коми Республикаса Оланпаслӧн медводдза юкӧн - “Коми кыв сӧвмӧдӧм д…) |
Ӧньӧ Лав (сёрнитанін | чӧжӧс) |
||
(не показаны 4 промежуточные версии этого же участника) | |||
Строка 1: | Строка 1: | ||
− | + | Коми Республикаса уна сикас войтыр министерстволӧн юӧр гижӧд. 3-ӧд №. Сыктывкар 1996 во. | |
− | + | ||
− | |||
− | |||
− | |||
==Дона лыддьысьысь!== | ==Дона лыддьысьысь!== | ||
Строка 38: | Строка 35: | ||
Коймӧд-кӧ, терминъяс лӧсьӧдсьӧны тӧдӧмӧн, найӧ артмӧны морт вежӧрын. | Коймӧд-кӧ, терминъяс лӧсьӧдсьӧны тӧдӧмӧн, найӧ артмӧны морт вежӧрын. | ||
Тӧдса, мый терминъяс оз чужны асьныс, колана кадӧ найӧс артмӧдӧны. Та вӧсна и тшӧкыда позьӧ индыны, кор да коді лӧсьӧдіс сійӧ либӧ мӧд терминсӧ. Сідз, кыв туялан-велӧдан терминъяс кывбӧр “послелог”, кывсикас “часть речи” чужисны 1921 воын, наӧн медводдзаысь вӧдитчис В. А. Молодцов “Коми грамматика туй писькӧдысь” аслас небӧгын. Шыпас “буква”, нимтан “именительный (падеж)”, петан “исходный (падеж)” да мукӧд термин лӧсьӧдіс Г. С. Лыткин XIX нэмын; чутік “запятая”, чута-чутіка “точка с запятой” да с.в. терминъяс чужисны XX нэмся 20-ӧд воясын, налӧн "батьыс” И. И. Разманов. | Тӧдса, мый терминъяс оз чужны асьныс, колана кадӧ найӧс артмӧдӧны. Та вӧсна и тшӧкыда позьӧ индыны, кор да коді лӧсьӧдіс сійӧ либӧ мӧд терминсӧ. Сідз, кыв туялан-велӧдан терминъяс кывбӧр “послелог”, кывсикас “часть речи” чужисны 1921 воын, наӧн медводдзаысь вӧдитчис В. А. Молодцов “Коми грамматика туй писькӧдысь” аслас небӧгын. Шыпас “буква”, нимтан “именительный (падеж)”, петан “исходный (падеж)” да мукӧд термин лӧсьӧдіс Г. С. Лыткин XIX нэмын; чутік “запятая”, чута-чутіка “точка с запятой” да с.в. терминъяс чужисны XX нэмся 20-ӧд воясын, налӧн "батьыс” И. И. Разманов. | ||
− | Комиссияӧн вӧзйӧм мукӧд кывъяс сідзжӧ абу босьтӧма “йиркысь”. Гӧгӧрвоана, найӧ чужисны эз ӧтмоза: ӧтияс петісны йӧзкост сёрниысь; мӧдъяс паныдасьлӧны серпаса гижӧдъясын (сідзкӧ, найӧс лӧсьӧдісны коми гижысьяс да поэтъяс); коймӧдъясӧс артмӧдӧма коми кыв подув вылын; нёльӧдъясӧс вуджӧдӧма мӧд кыв (тшӧкыдджыка роч) вылысь. Сідз, мортвуж “человечество” кыв босьтӧма медвӧддза коми поэт И. Куратовлӧн гижӧдъясысь; сьӧлӧмпӧт “душевное удовлетворение” кывйӧн, коді бергалӧ улыс Эжваса олысьяс сёрниын, кужӧмӧн вӧдитчӧ Г. Юшков; шӧрин “центр” кыв думыштӧма В. Савин; шырсянін кыв, кодӧс босьтӧма Сыктывса йӧз сёрниысь, паныдасьлӧ И. Торопов гижӧдъясын. А ӧктас “сбор”, лымань “снегурочка” кывъяс лэптӧма И. И. Размановлӧн орфографияа кывӧктӧдысь; лунпас “календарь”, мувердас “удобрение”, помшуӧм “решение, приговор”, вӧзйӧг “предложение”, индӧд “указ” терминъяс артмӧдӧма либӧ кык кыв ӧтлаӧдӧмӧн либӧ кывдін бердӧ суффикс содтӧмӧн; асдон “себестоимость”, | + | Комиссияӧн вӧзйӧм мукӧд кывъяс сідзжӧ абу босьтӧма “йиркысь”. Гӧгӧрвоана, найӧ чужисны эз ӧтмоза: ӧтияс петісны йӧзкост сёрниысь; мӧдъяс паныдасьлӧны серпаса гижӧдъясын (сідзкӧ, найӧс лӧсьӧдісны коми гижысьяс да поэтъяс); коймӧдъясӧс артмӧдӧма коми кыв подув вылын; нёльӧдъясӧс вуджӧдӧма мӧд кыв (тшӧкыдджыка роч) вылысь. Сідз, мортвуж “человечество” кыв босьтӧма медвӧддза коми поэт И. Куратовлӧн гижӧдъясысь; сьӧлӧмпӧт “душевное удовлетворение” кывйӧн, коді бергалӧ улыс Эжваса олысьяс сёрниын, кужӧмӧн вӧдитчӧ Г. Юшков; шӧрин “центр” кыв думыштӧма В. Савин; шырсянін кыв, кодӧс босьтӧма Сыктывса йӧз сёрниысь, паныдасьлӧ И. Торопов гижӧдъясын. А ӧктас “сбор”, лымань “снегурочка” кывъяс лэптӧма И. И. Размановлӧн орфографияа кывӧктӧдысь; лунпас “календарь”, мувердас “удобрение”, помшуӧм “решение, приговор”, вӧзйӧг “предложение”, индӧд “указ” терминъяс артмӧдӧма либӧ кык кыв ӧтлаӧдӧмӧн либӧ кывдін бердӧ суффикс содтӧмӧн; асдон “себестоимость”, унапӧлӧслун “плюрализм”, туйпас “дорожный знак” калькаяс (чужисны роч кывъяс комиӧдӧмӧн). |
Комиссия чайтӧм серти, колӧ ловзьӧдны сідзжӧ терминъяс, кодъяс коркӧ бергавлісны литература кывйын, а сэсся ньӧжйӧникӧн вошины. Татшӧмъяс лыдӧ пырӧны ёрд “суд”, небӧг “книга”, арт “должность”, кан “государство” да мукӧд, кодъясӧн вӧдитчисны важся коми войтыр. | Комиссия чайтӧм серти, колӧ ловзьӧдны сідзжӧ терминъяс, кодъяс коркӧ бергавлісны литература кывйын, а сэсся ньӧжйӧникӧн вошины. Татшӧмъяс лыдӧ пырӧны ёрд “суд”, небӧг “книга”, арт “должность”, кан “государство” да мукӧд, кодъясӧн вӧдитчисны важся коми войтыр. | ||
Выль кывъяссӧ тӧдӧмӧн лӧсьӧдӧм-артмӧдӧмыс сетӧ позянлун бӧрйыны на пӧвстысь медся коланаяссӧ да пыртны найӧс вӧдитчӧм вылӧ. Тайӧ кывкутана могсӧ збыльмӧдӧмын ыджыд отсӧг вермасны сетны культураса уджалысьяс. Ӧд ас кывъя газет-журнал, небӧгъяс, телевидение да радио передачаяс — буретш сійӧ творческӧй лабораторияыс, коді отсалӧ выль кывъяслы вочасӧн вужъясьны литератураын да йӧз сёрниын. | Выль кывъяссӧ тӧдӧмӧн лӧсьӧдӧм-артмӧдӧмыс сетӧ позянлун бӧрйыны на пӧвстысь медся коланаяссӧ да пыртны найӧс вӧдитчӧм вылӧ. Тайӧ кывкутана могсӧ збыльмӧдӧмын ыджыд отсӧг вермасны сетны культураса уджалысьяс. Ӧд ас кывъя газет-журнал, небӧгъяс, телевидение да радио передачаяс — буретш сійӧ творческӧй лабораторияыс, коді отсалӧ выль кывъяслы вочасӧн вужъясьны литератураын да йӧз сёрниын. | ||
Строка 116: | Строка 113: | ||
Песласянін - Прачечная | Песласянін - Прачечная | ||
Полӧга - Страшилище | Полӧга - Страшилище | ||
− | Протокол (собрания) | + | Сёрни гижӧд - Протокол (собрания)* |
Пу вый - Маргарин | Пу вый - Маргарин | ||
Пузьӧдӧм - Сварка | Пузьӧдӧм - Сварка | ||
Строка 156: | Строка 153: | ||
Юкӧнув - Отделение | Юкӧнув - Отделение | ||
Юрним - Заголовок | Юрним - Заголовок | ||
− | Юрсикт - Районный центр | + | Юрсикт - Районный центр* |
− | |||
Ютыр - Ассоциация, партия | Ютыр - Ассоциация, партия | ||
Строка 177: | Строка 173: | ||
Вылыс тӧдӧмлун, вылыс тшупӧда тӧдӧмлун - Высшее образование | Вылыс тӧдӧмлун, вылыс тшупӧда тӧдӧмлун - Высшее образование | ||
Вын-эбӧс содтӧмӧн бурдӧдчанін - Врачебно-физкультурный диспансер | Вын-эбӧс содтӧмӧн бурдӧдчанін - Врачебно-физкультурный диспансер | ||
− | Ичӧт чукӧра | + | Ичӧт чукӧра тӧварӧн вузасянін - Мелкооптовый магазин* |
Комиссияӧ пырысьяс - Состав комиссии, члены комиссии | Комиссияӧ пырысьяс - Состав комиссии, члены комиссии | ||
Машина дзоньталанін - Станция технического обслуживания автомобилей | Машина дзоньталанін - Станция технического обслуживания автомобилей | ||
Строка 228: | Строка 224: | ||
18. З. А. Прошева — Россия Федерацияса йӧзӧс велӧдан министерстволӧн велӧдӧмын национальнӧй могъяс институтлӧн Коми филиалса научнӧй сотрудник | 18. З. А. Прошева — Россия Федерацияса йӧзӧс велӧдан министерстволӧн велӧдӧмын национальнӧй могъяс институтлӧн Коми филиалса научнӧй сотрудник | ||
19. Г. В. Федюнева — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь кыв юкӧнӧн веськӧдлысь | 19. Г. В. Федюнева — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь кыв юкӧнӧн веськӧдлысь | ||
+ | |||
+ | [[Category:ТОК]] |
Текущая версия на 16:51, 8 йирым 2020
Коми Республикаса уна сикас войтыр министерстволӧн юӧр гижӧд. 3-ӧд №. Сыктывкар 1996 во.
Содержание
- 1 Дона лыддьысьысь!
- 2 Кыдзи збыльмӧ “Коми Республикалӧн государственнӧй кывъяс йылысь” Коми Республикаса Оланпаслӧн медводдза юкӧн — “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” уджтас
- 3 Терминъяс артмӧдсьӧны тӧдӧмӧн
- 4 Кавычкаӧ босьтӧм роч ним коми кыв вылӧ вуджӧдан ног
- 5 Кывчукӧр
- 6 Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствобердса Кыв комиссияӧ пырысьяс
Дона лыддьысьысь!
Тайӧ небӧгас, коді медводдзаысь петӧ кык кыв вылын, ми водзӧ висьталам Тіянлы Республиканскӧй кыв комиссиялӧн удж йылысь. Ті верманныд тӧдмасьны "Коми Республикаса государственнӧй кывъяс йылысь" Оланпас олӧмӧ пӧртӧм кузя юӧрӧн, кыв комиссияса веськӧдлысьӧс вежысь Л. Безносиковалӧн "Терминъяс артмӧдсьӧны тӧдӧмӧн" статьяӧн, кавычкаӧ босьтӧм роч терминъяс коми кыв вылӧ вуджӧдан ногӧн, роча-комиа да комиа-роча неыджыд кывчукӧрӧн, кодӧс вынсьӧдіс комиссия. Сідзжӧ лыддьӧдлам Республиканскӧй кыв комиссияӧ пырысьясӧс. Ми радпырысь виччысям Тіянсянь йӧзӧдӧм материалъяс кузя вӧзйӧмъяс, видзӧдласъяс да корам ыстыны найӧс Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствоӧ. Миян адрес: 167010. Сыктывкар, Коммунистическӧй улича, 8.
Кыдзи збыльмӧ “Коми Республикалӧн государственнӧй кывъяс йылысь” Коми Республикаса Оланпаслӧн медводдза юкӧн — “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” уджтас
Бӧръя воясӧ, позьӧ шуны, коми кывйӧн вӧдитчӧм паськаліс. Сійӧ каднас, коді колис “Коми Республикалӧн государственнӧй кывъяс йылысь” Оланпас (1992 во) да “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” 1994-1996 вояс кежлӧ уджтас вынсьӧдӧмсянь унатор вӧчӧма коми кыв, коми войтырлысь культура да йӧзӧдчан удж сӧвмӧдӧмын. Миян республикаын олысьяслӧн лоис унджык позянлун тӧдмасьны вужвойтырлӧн чужан кывйӧн, культураӧн. Уна сикас велӧдчан учреждениеын котыртӧма коми кыв, литература, коми мулысь культура, история да география велӧдӧм. Ыджыд удж вӧчсьӧ коми войтырлысь важ праздникъяс да йӧзкост прӧмыс ловзьӧдӧмын, выль фольклорнӧй коллективъяс котыртӧмын. Воссьӧны районъясын, каръясын да школаясын выль этнографическӧй музейяс. Республика олӧмын ыджыд пасӧн лоис Сыктывкарса государственнӧй университетын финно-угорскӧй факультет восьтӧм, кодлӧн могыс дасьтыны коми кывйӧн бура сёрнитысь специалистӧс, кодъяс кутасны уджавны уналаын. Факультетӧ велӧдчыны пырысьяслӧн лыдыс тӧдчымӧн содіс, и тайӧ висьталӧ, мый том йӧз кӧсйӧны велӧдны-туявны коми кыв, литература да миян мулысь история. Пыр содӧ да паськалӧ коми кывйӧн вӧдитчӧмлӧн тӧдчанлуныс государственнӧй власть да государствоӧн веськӧдлан органъясын, республиканскӧй мероприятиеяс, съездъяс, конференцияяс нуӧдігӧн. Панӧма пасъявны кык кыв вылын улича нимъяс, туйпасъяс, учреждение да предприятие нимъяс. Медводдзаысь мӧдіс петны кык кыв вылын “Коми Республикаса государственнӧй власть органъяслӧн индӧд-тшӧктӧмъяс” (“Ведомости актов органов государственной власти Республики Коми”). Такӧд тшӧтш колӧ пасйыны, мый коми кыв кыдз государственнӧй сӧвмӧ надзӧн. Помкаыс сыын, мый лёкмӧ экономика, оз тырвыйӧ да ас кадӧ могмӧдны сьӧмӧн “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” да мукӧд татшӧм сяма уджтасъяс, оз тырмыны бур национальнӧй кадръяс, ичӧт удждоныс бюджетса уджалысьяслӧн, оз мынтыны некутшӧм ышӧдан удждон кыкнан государственнӧй кывйӧн вӧдитчӧмысь. 1995 во кежлӧ “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” уджтас вылӧ колӧ вӧлі вичмӧдны 1.392.7 млн. шайт, вынсьӧдісны 423,1 млн. шайт, а сетісны 280,6 млн. шайт. 1994-95 воясӧ республиканскӧй бюджетысь вӧлі сетӧма колана сьӧмлысь сӧмын 22 процент. Тайӧ, гӧгӧрвоана, эз сет позянлун уджтассӧ да Оланпассӧ колана ногӧн пӧртны олӧмӧ. Татшӧм ногӧн, вӧчӧма медводдза воськовъяс коми кыв сӧвмӧдӧмын да сійӧн кыдзи государственнӧй кывйӧн вӧдитчӧмын. Век жӧ абу на тырвыйӧ збыльмӧдӧма индӧм уджтассӧ. Медым пӧртны олӧмӧ государственнӧй кывъяс йылысь оланпассӧ, колӧ примитны 1997-1999 вояс кежлӧ “Коми кыв сӧвмӧдӧм да видзӧм” государственнӧй уджтас, кодӧс лӧсьӧдӧ нин миян министерство.
Терминъяс артмӧдсьӧны тӧдӧмӧн
1994 воын вӧлі лэдзӧма Коми Республикаса уна сикас войтыр министерстволысь медводдза информационнӧй бюллетень. Сэні йӧзӧдӧма “Коми Республикаса государственнӧй кывъяс йылысь” оланпас, Верховнӧй Сӧветса Президиумлысь “Государственнӧй кывъяс йылысь” оланпас збыльмӧдан государственнӧй уджтаслысь медводдза юкӧн — “Коми кыв видзӧм да сӧвмӧдӧм” вынсьӧдӧм йылысь” шуӧм, а сідзжӧ ӧткымын выль коми кыв да термин. Талун ми сёрнитыштам сы йылысь, пырӧны-ӧ гижӧдъясӧ тайӧ выль кывъясыс, кодъяс чужисны неыджыд котырлӧн ӧтув юрын, индам наука подув вылӧ мыджсьӧмӧн вӧзъяна терминъясӧн вӧдитчан ӧткымын визь. 1993 воын государственнӧй кывъяс йылысь Оланпас примитӧм бӧрын, кор рочкӧд тшӧтш коми юридическӧя лои миян республикалӧн государственнӧй кывйӧн, быть колӧ лӧсьӧдны ас терминъяс. И медводз сы вӧсна, мый таӧдз ми быдӧн сёрнитім йӧз водзын сӧмын рочӧн, мый став официально-делӧвӧй гижӧдъяс водзті вӧліны роч кыв вылын. Ӧні, кор коми кывйӧн позьӧ вӧдитчыны паськыдджыка, быть колӧ лӧсьӧдны выль терминъяс, кодъяс ёна оз тырмыны, торйӧн нин политика, юриспруденция, экономика юкӧнын, велӧдігӧн да с.в. Тайӧ уджсӧ пырджык вӧчӧ неыджыд котыр, кытчӧ ас шодйӧн пырӧны гижысьяс, журналистъяс, учёнӧйяс, школаса да вузса велӧдысьяс да мукӧд. Буретш татшӧм специалистъяс ӧтувтчисны республикаса кыв комиссияӧ, коді котыртчис 1992 воын Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерство бердын. Кывкутана уджлысь могъяссӧ да тӧдчанлунсӧ бура гӧгӧрвоӧмӧн регыдъя кадӧн комиссияӧ пырысьяс лӧсьӧдісны да вынсьӧдісны вель уна термин да выль кыв, медым вӧдитчыны наӧн общественнӧй олӧмын. На пӧвстысь унаӧс вӧлі йӧзӧдӧма медводдза информационнӧй бюллетеньын, “Коми му” газетын, юӧртӧма республикаса радио да телевидение пыр. Йӧзӧдӧма сы могысь, медым пыртны найӧс делӧвӧй гижӧдъясӧ, вужйӧдны йӧз сёрниын. Ӧні тыдовтчӧ, мый на пӧвстысь ӧткымынъяс вочасӧн веськалӧны газет-журнал лист бокӧ, том войтырӧс велӧдан уджӧ, йӧз сёрниӧ; мӧдъяс бура шогмӧны документъяс дасьтігӧн, учреждение, предприятие, организация нимъяс, юӧрпас, печать, штамп да с.в. комиӧдігӧн. Татшӧмъяс лыдӧ пырӧны асшӧрлун “независимость, самостоятельность”, асэмбуравны “приватизировать", индӧд “указ”, вузасянін “магазин”, ютыр “партия, ассоциация”, вужвойтыр “коренной народ”, юркар “столица”, ёрд “суд” да мукӧд. Кокниа вужъясьӧны школаын да вузын кыв туялан терминъяс. Век жӧ уна вӧзйӧм термин колис казявтӧмӧн да ковтӧмӧн на. Талун ми пӧшти ставӧн кокниа вӧдитчам рочысь воӧм кывъясӧн. Уна во чӧжнад найӧ лэдзисны ён вужъяс. Дыр мӧвпавтӧг да бӧрйысьтӧг ми шуам да гижам дась кывъяс да кывтэчасъяс: международнӧй (йӧзкост пыдди), благодарственнӧй (аттьӧалана пыдди), закон (оланпас пыдди), благотворительнӧй (бур вӧчан пыдди), переговорнӧй (сёрнитан пыдди), поисково-спасательнӧй (корсян да мездан пыдди) да с.в. Но ӧд уна роч кыв позьӧ вежны асӧн. Та вылӧ комиын эмӧсь паськыд позянлунъяс да уна пӧлӧс туйяс. Буретш на вылӧ и мыджсьӧ кыв комиссия. Ӧттшӧтш тӧд вылын кутӧ со мый. Быд национальнӧй кывлӧн подулыс — ас кыв чукӧр, кывлӧн медся тӧдчана да колана юкӧныс. Буретш сы серти донъявсьӧ быд национальнӧй кыв, сылӧн аслыспӧлӧслуныс, озырлуныс да вынйӧрыс. Ӧні быд мортлӧн, кодлы дона чужан кывйыс, медшӧр мог — видзны-дӧзьӧритны тайӧ юкӧнсӧ, водзӧ сӧвмӧдны да паськӧдны сійӧс. Татшӧм коланлуныс сувтӧ торйӧн нин сэк, кор ӧтиторсӧ позьӧ шуны кык ногӧн — рочысь воӧм кывйӧн да дзик комиӧн. Чайтсьӧ, сэки колӧ быть бӧрйыны ас кывсӧ. Босьтны кӧ ӧткодь вежӧртаса татшӧм терминъяс, кыдзи мусир и нефть, котыр и общество, тэчасног и структура, оланпас и закон, шуӧм и постановление да с.в., дерт жӧ, колӧ бӧрйыны комисӧ. Мӧд ног оз вермы лоны. Сэк жӧ бокысь воӧм уна кыв ог вермӧй вежны комиӧн. Да тайӧс вӧчны оз и ков. На лыдӧ пырӧны роч да интернациональнӧй терминъяс: акционер, гимназия, космонавт, инспекция, статус, театр, телевизор, аккредитив, субсидия, лицей, физика, химия, хирургия, алгебра да мукӧд. Татшӧмъясыс век вӧліны и водзӧ лоасны комиын. Тані нинӧм чуймӧданаыс абу. Некутшӧм литература кыв оз вермы йӧршитчыны сӧмын ас позянлун пытшкӧ. Быд национальнӧй кыв, сы лыдын и коми, озырмӧдчӧ и бокысь воӧмаяс тшӧт весьтӧ. Мӧд-кӧ, кыв дӧзьӧритан да водзӧ сӧвмӧдан государственнӧй уджтас збыльмӧдӧмыс тшӧтш и быд коми морт сайын. И миян пӧвстын быдӧн вермӧ пуктыны ассьыс пай, медым чужан кывным збыльысь лоис государственнӧйӧн. Терминъяс лӧсьӧдӧмыс — тайӧ уджтасыслӧн торйӧдны позьтӧм юкӧн. Но сійӧ лоас тӧдчанаӧн сӧмын сэк, кор ми ставӧн гӧгӧрвоам да кужӧмӧн донъялам тайӧ могсӧ, кор ӧтвылысь кутам ёнмӧдны литература кывсӧ, озырмӧдны терминъяс. Коймӧд-кӧ, терминъяс лӧсьӧдсьӧны тӧдӧмӧн, найӧ артмӧны морт вежӧрын. Тӧдса, мый терминъяс оз чужны асьныс, колана кадӧ найӧс артмӧдӧны. Та вӧсна и тшӧкыда позьӧ индыны, кор да коді лӧсьӧдіс сійӧ либӧ мӧд терминсӧ. Сідз, кыв туялан-велӧдан терминъяс кывбӧр “послелог”, кывсикас “часть речи” чужисны 1921 воын, наӧн медводдзаысь вӧдитчис В. А. Молодцов “Коми грамматика туй писькӧдысь” аслас небӧгын. Шыпас “буква”, нимтан “именительный (падеж)”, петан “исходный (падеж)” да мукӧд термин лӧсьӧдіс Г. С. Лыткин XIX нэмын; чутік “запятая”, чута-чутіка “точка с запятой” да с.в. терминъяс чужисны XX нэмся 20-ӧд воясын, налӧн "батьыс” И. И. Разманов. Комиссияӧн вӧзйӧм мукӧд кывъяс сідзжӧ абу босьтӧма “йиркысь”. Гӧгӧрвоана, найӧ чужисны эз ӧтмоза: ӧтияс петісны йӧзкост сёрниысь; мӧдъяс паныдасьлӧны серпаса гижӧдъясын (сідзкӧ, найӧс лӧсьӧдісны коми гижысьяс да поэтъяс); коймӧдъясӧс артмӧдӧма коми кыв подув вылын; нёльӧдъясӧс вуджӧдӧма мӧд кыв (тшӧкыдджыка роч) вылысь. Сідз, мортвуж “человечество” кыв босьтӧма медвӧддза коми поэт И. Куратовлӧн гижӧдъясысь; сьӧлӧмпӧт “душевное удовлетворение” кывйӧн, коді бергалӧ улыс Эжваса олысьяс сёрниын, кужӧмӧн вӧдитчӧ Г. Юшков; шӧрин “центр” кыв думыштӧма В. Савин; шырсянін кыв, кодӧс босьтӧма Сыктывса йӧз сёрниысь, паныдасьлӧ И. Торопов гижӧдъясын. А ӧктас “сбор”, лымань “снегурочка” кывъяс лэптӧма И. И. Размановлӧн орфографияа кывӧктӧдысь; лунпас “календарь”, мувердас “удобрение”, помшуӧм “решение, приговор”, вӧзйӧг “предложение”, индӧд “указ” терминъяс артмӧдӧма либӧ кык кыв ӧтлаӧдӧмӧн либӧ кывдін бердӧ суффикс содтӧмӧн; асдон “себестоимость”, унапӧлӧслун “плюрализм”, туйпас “дорожный знак” калькаяс (чужисны роч кывъяс комиӧдӧмӧн). Комиссия чайтӧм серти, колӧ ловзьӧдны сідзжӧ терминъяс, кодъяс коркӧ бергавлісны литература кывйын, а сэсся ньӧжйӧникӧн вошины. Татшӧмъяс лыдӧ пырӧны ёрд “суд”, небӧг “книга”, арт “должность”, кан “государство” да мукӧд, кодъясӧн вӧдитчисны важся коми войтыр. Выль кывъяссӧ тӧдӧмӧн лӧсьӧдӧм-артмӧдӧмыс сетӧ позянлун бӧрйыны на пӧвстысь медся коланаяссӧ да пыртны найӧс вӧдитчӧм вылӧ. Тайӧ кывкутана могсӧ збыльмӧдӧмын ыджыд отсӧг вермасны сетны культураса уджалысьяс. Ӧд ас кывъя газет-журнал, небӧгъяс, телевидение да радио передачаяс — буретш сійӧ творческӧй лабораторияыс, коді отсалӧ выль кывъяслы вочасӧн вужъясьны литератураын да йӧз сёрниын. Нёльӧд-кӧ, термин лӧсьӧдан уджӧн позьӧ веськӧдлыны. Терминъяс колӧны литература кывлы сылӧн сӧвман разнӧй кадколастӧ оз век ӧтмоза — коркӧ унджык, коркӧ этшаджык. Сідз, 20-30-ӧд воясын чужис вель уна термин — сэки котыртчис ӧтувъя национальнӧй литература кыв, ас кыв кутісны велӧдны школаын, заводитісны петны национальнӧй газет-журналъяс да с.в. Талун терминъяс бара ёна колӧны коми кывлы — и медсясӧ сы могысь, медым сійӧ тыр-бура вермис петкӧдлыны асьсӧ государственнӧй кывйӧн. Терминъяс лӧсьӧдӧм век вӧлі ыджыд государственнӧй тӧдчанлуна уджӧн. Разнӧй кадӧ сійӧс бура вӧлі вӧчӧма Финляндияын, Венгрияын, Эстонияын, Башкирияын, Марий Элын да мукӧд странаясын да республикаясын. Республикаса кыв комиссия эскӧ, мый панӧм уджыс оз кус, а водзӧ ӧддзас да паськалас творческӧй войтыр отсӧгӧн. Л. Безносикова, республикаса кыв комиссияӧн веськӧдлысьӧс вежысь.
Кавычкаӧ босьтӧм роч ним коми кыв вылӧ вуджӧдан ног
Организация, учреждение, предприятие да мукӧд ним, босьтӧма кӧ сійӧс кавычкаӧ, роч кыв вылысь коми вылӧ вуджӧдсьӧ сэк, кор сетӧм вежӧртаса кывйыс эм комиас. Кор стӧч вежӧртаса кывйыс комиас абу, сэки нимыс кольӧ роч кыв вылын.
Кывчукӧр
Ас олӧм гижӧд - Автобиография Атӧд - Улика Атӧдны (эрдӧдны) - Уличить Бала - Проект Бала вӧчӧм - Проектирование Вап - Краска Вежас - Обмен Везӧт - Сеть Вей - Нерв Верктуй - Приоритет Верктуя - Приоритетный Вештӧд - Возмещение (уплата) Войтыркостса - Межнациональный, международный Восьтан - Штопор Вӧрпа, ворса пемӧс - Зверь Гараланпом - Подарок на память, сувенир Гижтысьӧм - Черчение Гӧгӧртас - Пространство Гӧрд вуж - Морковь Дісек - Скамья Дзирӧдны - Калить Дзурк - Сверло Ермӧг - Шёлк Идӧг - Ангел Йитӧс - Цепь Йӧж, йӧжа - Сырой, недоваренный Кадпас - Дата Карс - Чёрные пятна на бересте Керка бала - Проект дома Кес - Клещи Кеслач - Слуга Куж - Кудель Куйлӧд - Залежь, залежи Кӧдж - Полуостров Кӧнов - Дуга Кӧновтны - Дугу описать Кып - Гимн Локӧб - Глыба Лыддьӧг - Перечень Лыкӧдны - Обсчитать Лымань - Снегурочка Миса - Слюда Мукуа - Землянка Муркок - Подарок жениха к свадьбе Мурталан зіб - Водомер Мыв - Сознание Мылыштны - Простить Мын - Пошлина Нимпас - Наименование Нимпастӧм - Анонимный Ны - Ворс Ныа - Ворсистый Ож - Войска Ожман - Война Оланпас бала - Проект закона Олӧм гижӧд - Биография Орд - Генеалогия, род Ордпу - Генеалогическое древо Ордвуж - Генеалогический корень Песласянін - Прачечная Полӧга - Страшилище Сёрни гижӧд - Протокол (собрания)* Пу вый - Маргарин Пузьӧдӧм - Сварка Пыртсим - Усы Ракноп - Рюкзак Рӧдвыв - Племенной Серпасасьысь - Художник Сёрнитчӧдысь - Посредник Сёртӧд - Грамота (образование) Сойпос - Браслет Сугӧн - Лук Туясьысь - Следопыт Тӧвдӧра - Парус Тӧдмӧс - Признак Тымӧд - Вал Тырмана - Достаточный Тэг - Сера, минерал Удон (юридич.) - Клевета Уджсикас - Профессия Уджпас небӧг - Трудовая книжка Урма - Шайка Урчиттӧм дон - Свободная цена Утшыс - Ошейник Ӧбича гижӧд - Характеристика Ӧзын - Пристань Ӧктас (экономич.) - Сбор Ӧтторъялун - Целостность Чард зіб, чард вештӧд - Громоотвод Чикысь - Коса (волосы) Чуктӧс - Прибыль Чусі - Серьги Шап - Обильная пена Шоддза яй - Шашлык Эскана морт - Доверенное лицо Эсканпас - Доверенность Юкӧд - Раздел Юкӧдув - Подраздел Юкӧн - Отдел Юкӧнув - Отделение Юрним - Заголовок Юрсикт - Районный центр* Ютыр - Ассоциация, партия * * * Чукӧра вузалан дон - Оптовая цена Сетӧм вын - Полномочие Арта морт - Должностное лицо Ас вылӧ уджалӧм - Индивидуально-трудовая деятельность Ас вылӧ уджалысь - Частный предприниматель Асвӧляа котыр - Добровольное общество Бергӧдны позьтӧм аккредитив - Безотзывный аккредитив Ва весаланін - Водоочистная станция Ваӧн да няйтӧн бурдӧдчанін - Водогрязелечебница Видзӧдлас торъялӧм - Разногласие Вир босьтанін - Станция переливания крови Висьысьлы регыдъя отсӧг - Скорая медицинская помощь Вылыс велӧдчанін - Высшее учебное заведение Вылыс тӧдӧмлун, вылыс тшупӧда тӧдӧмлун - Высшее образование Вын-эбӧс содтӧмӧн бурдӧдчанін - Врачебно-физкультурный диспансер Ичӧт чукӧра тӧварӧн вузасянін - Мелкооптовый магазин* Комиссияӧ пырысьяс - Состав комиссии, члены комиссии Машина дзоньталанін - Станция технического обслуживания автомобилей Медыджыд специалист - Главный специалист Мог - Функция Нуӧдысь специалист - Ведущий специалист Овмӧс юкӧн - Хозяйственная часть Олӧмӧ пӧртысь директор - Исполнительный директор Право серти быд сикас организация - Организация любой правовой формы Серпасасьӧм - Изобразительное искусство Сёрни гижӧд - Протокол (собрания) Сёрнитчӧм - Соглашение Судзсянлун - Достаток Сӧветӧ пырысьяс - Состав Совета Сьӧм эмлун - Денежное довольствие Томъяслысь сямлун сӧвмӧдан керка - Дом детского и юношеского творчества Торйӧн вузалан товар - Розничный товар Торъя морт - Физическое лицо Уджалан эмбур - Средства производства Уджӧн мыж вештӧм - Исправительные работы Улыс тӧдӧмлун - Начальное образование Чукӧра тӧварӧн вузасянін - Оптовая торговля Шӧр тӧдӧмлун, шӧр тшупӧда тӧдӧмлун - Среднее образование Эмбур сикас - Формы собственности Эмбурысь ӧтдор право - Неимущественные права Эмлун - Довольствие Юралысь врач - Главный врач Юралысь инженер - Главный инженер Юридическӧй кывкутысь - Юридическое лицо
Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствобердса Кыв комиссияӧ пырысьяс
1. В. П. Марков — Коми Республикаса Государственнӧй Сӧветӧн Веськӧдлысьӧс вежысь (Комиссияӧн веськӧдлысь) 2. Л. М. Безносикова — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь старшӧй научнӧй сотрудник. (Комиссияӧн веськӧдлысьӧс вежысь) 3. Е. А. Цыпанов — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь старшӧй научнӧй сотрудник. (Комиссияӧн веськӧдлысьӧс вежысь) 4. А. А. Осипова — Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствоса медыджыд специалист (кыв кутысь секретарь) 5. А. П. Артеева — “Коми му” газетса юралысь редакторӧс вежысь 6. Л. В. Бараксанова — Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствоса нуӧдысь специалист 7. И. И. Белых — Коми небӧг лэдзанінса директорӧс вежысь 8. Г. В. Беляев — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь старшӧй научнӧй сотрудник 10. Р. И. Вагнер — республикаса искусствояс гимназияысь велӧдысь 11. М. А. Елькин — “Войвыв кодзув” журналса юралысь редактор 12. А. Н. Карманова — Сыктывкарса государственнӧй университетса доцент 13. В. А. Ляшев — Коми республикаса йӧзӧс велӧдысьяслысь тӧдӧмлун кыпӧдан институтса доцент 13. Н. Д. Манова — Коми государственнӧй педагогическӧй институтса доцент 14. З. Д. Пантелеева — Коми Республикаса Государственнӧй Сӧветлӧн Аппаратысь редактор 15. М. А. Плоскова — национальнӧй гимназияса велӧдысь 16. Н. А. Попова — Коми Республикаса уна сикас войтырлӧн министерствоса нуӧдысь специалист 17. А. П. Попов — “Коми гор” ГТРК-лӧн радиоса юралысь редактор 18. З. А. Прошева — Россия Федерацияса йӧзӧс велӧдан министерстволӧн велӧдӧмын национальнӧй могъяс институтлӧн Коми филиалса научнӧй сотрудник 19. Г. В. Федюнева — Россияса наукаяс Академиялӧн Урал юкӧнса Коми наука шӧринлӧн Кыв, литература да история институтысь кыв юкӧнӧн веськӧдлысь